Boşanma Davasında İlk Duruşma
Boşanma Davasında İlk Duruşma Nedir? Ön İnceleme Duruşması Nedir?
Boşanma davaları anlaşmalı ve çekişmeli boşanma davası olarak ikiye ayrılır. Anlaşmalı boşanma davasında tarafların mahkeme huzuruna sundukları protokolün tüm şartlarında anlaşmaları ve hakimin de bu protokolü onaylamasıyla anlaşmalı boşanma gerçekleşir. Genel olarak bu boşanma kararı mahkemenin ilk duruşmasında verilir.
Çekişmeli boşanma davasında ise durum biraz daha farklıdır. Davanın ilk aşaması olan dilekçelerin teatisinin bitmesinin ardından mahkemece bir ön inceleme duruşma günü verilir. Dilekçelerin teatisinde verilen dilekçeler dava dilekçesi, cevap dilekçesi, cevaba cevap dilekçesi ve ikinci cevap dilekçesidir. Ön inceleme duruşması boşanma davasındaki ilk duruşmadır.
Ön İnceleme Duruşması Ne Zaman Olur?
Dilekçeler aşamasının bitmesinin ardından verilen ön inceleme duruşma günü somut dosyanın özelliklerine göre farklılık göstermekle beraber, dava dilekçesinin mahkemeye verilmesi yani davanın açılmasından itibaren ortalama 6 ay sonrası için verilir.
Ön İnceleme Duruşmasında Ne Olur?
Ön inceleme duruşması olan ilk duruşmada kanuna göre hâkimin inceleyeceği bazı hususlar vardır. Bu hususlar;
- Davanın incelenmesi ve taraflar arasındaki uyuşmazlığın tespiti
- Tarafların sulhe teşvik edilmesi
- Ön inceleme aşamasının bitirilmesi ve tahkikat aşamasına geçilmesi için gerekli hazırlıkların yapılması.
Davanın incelenmesi ve uyuşmazlığın tespiti durumunda aile mahkemesi hakimince taraflar arasında bulunan uyuşmazlık tespit edilir, dava şartları ve ilk itirazları incelenir. Aile mahkemesi hakimi, boşanma davasında dava şartı olarak; mahkemenin görevli olup olmadığı, kesin yetki var veya yetki itirazı söz konusu ise mahkemenin yetkili olup olmadığı, vekilin bulunduğu dosyalarda geçerli bir vekaletnamenin olup olmadığı, derdest bir dava dosyasının bulunup bulunmadığı, kesin hüküm hususunun bulunup bulunmadığı, tarafların taraf ve daha ehliyeti sahibi olup olmadığı, dava takip yetkisinin bulunup bulunmadığı hususlarını inceler.
Hakim, ön inceleme aşamasında ilk itirazları da inceler. İlk itirazlar, davalı tarafından cevap dilekçesinde ortaya konulması gereken itirazlardır. İlk itirazlar sadece cevap dilekçelerinde ileri sürülebilir ve ilk itirazların cevap dilekçesinde belirtilip belirtilmediğini hakim kendiliğinden dikkate alır.
Ayrıca ön inceleme duruşmasında hâkim tarafından uyuşmazlığı tespit eder. Boşanma davalarında temel talep boşanmadır. Ancak boşanmanın maddi ve maddi olmayan sonuçları da dava dilekçesinde yer alır. Bu nedenle boşanma, maddi ve maddi olmayan sonuçlarından oluşan uyuşmazlık hâkim tarafından ön incelemede tespit edilir.
Ön inceleme aşamasından sonraki aşama tahkikat aşamasıdır. Ön inceleme durulmasında uyuşmazlığı tespit eden ve diğer hususları inceleyen hâkim, tahkikat duruşmasında ispat için tarafların belirttikleri delilleri toplar. Ön inceleme duruşmasında da tahkikat aşaması için hazırlık işlemleri yapılır. Bu hazırlık işlemleri; tarafların dilekçelerinde belirttikleri ancak henüz sunmadıkları deliller için sür verilmesi, tanık isimlerinin bildirilmesi için süre verilmesi gibi işlemlerdir.
Ayrıca hakim, ön inceleme duruşmasında tarafları sulhe teşvik eder.
Ön İnceleme Duruşması Nasıl Gerçekleşir?
Dilekçeler aşamasının bitmesinin ardından mahkemece belirlenen ön inceleme duruşma günü ve saati davanın taraflarına tebliğ edilir. Tarafların vekil ile temsil edilmeleri halinde söz konusu tebligat vekillere yapılır. Tarafların belirtilen gün ve saatte duruşma salonu önünde hazır bulunması gerekmektedir. Duruşmanın yapılmasından önce mahkeme görevli mübaşir tarafından davanın taraflarına seslenilir ve duruşa salonu önünde hazır bulunup bulunmadıkları tespit edilir.
Tarafların duruşma salonunun alınmasının ardından karşılıkları olarak otururlar. Hakimin sağında bulunan tarafa davacı, hakimin solunda bulunan tarafa davalı taraf oturur. Duruşma salonunda hazır bulunanlar ve dosyaya giren belgeler tek tek tutanağa geçirilir. Taraflar sulhe teşvik edilir ve ardından beyanları alınarak tutanağa geçirilir. Ardından hakim tarafından uyuşmazlık tespit edilerek tutanağa geçirilir. Bu işlemlerin ardından tahkikat aşamasına geçildiği bildirilir ve ara kararların oluşturulmasına geçilir. Bu ara kararlarda taraflara delil ve tanık isimlerini bildirmek için 2 haftalık kesin mehil verilir, tarafların dava dilekçesinde belirttikleri delilleri toplamaya geçilir, ayrıca tedbir nafakası, velayet, şahsi ilişki tesis edilmesi gibi hususlarda da karar verilebilir. Ardından yeni duruşma günü belirlenerek ön inceleme duruşmasına son verilir.
