Boşanma Davasında Kadının Hakları Nelerdir?

Boşanma davasında kadının hakları nelerdir konusu önemli bir husustur. Boşanma davalarında kadınların haklarını bilmesi, bu süreçte mağdur olmamaları ve hak kaybına uğramamaları bakımından önem arz etmektedir. Örneğin, anlaşmalı boşanma davalarında haklarını bilmeyen kadınlar anlaşmalı boşanma protokolüne bilmeden imza atarak hak kaybına uğrayabilmektedir. Dava çekişmeli olarak açıldığında ise dava süreci uzun sürdüğünden sahip olduğu hakları bilmeyen kadınlar uzun süre boyunca mağdur olabilmektedir. Kadınların kanunun tanıdığı haklarını bilmesi, boşanma nedeniyle zarara uğramamaları adına en temel gerekliliktir.

Boşanma Davasında Kadının Hakları Nelerdir?

Boşanma Davasında Kadının Nafaka Hakkı

Boşanma davasında kadının, bizzat kendisi için boşanma davası devam ettiği sürece tedbir nafakası talep etme hakkı ve boşanma davasının sonunda yoksulluk nafakası talep etme hakkı vardır. Boşanma davasının açılmasıyla birlikte yoksulluğa düşen kadın, mahkemenin tarafların ekonomik durumlarına göre belirleyeceği ve dava süresince devam edecek tedbir nafakasını almaya hak kazanabilecektir. Tedbir nafakası, dava süresi boyunca azaltılabilir, artırılabilir veya kaldırılabilir. Boşanma davasının karara çıkmasıyla birlikte de mahkeme durum ve koşullara göre kadın lehine yoksulluk nafakasına hükmedebilecektir. Boşanan kadının müşterek çocukların velayetini alması durumunda da çocuklar lehine dava süresince tedbir nafakası ve dava sonunda iştirak nafakası talep etme hakkı mevcuttur.

Boşanan Kadının Velayet Talep Etme Hakkı

Boşanma davası açan kadınların,  müşterek çocukların velayetini talep etme hakkı vardır. Müşterek çocukların velayetlerinin kime verileceği hususunda mahkemece ayrıntılı inceleme yapılır. Zira çocukların bakım ve sorumluluğunun anne veya babaya bırakılması kararı verilirken çocuğun üstün yararının korunması gerekmektedir. Bu konuda boşanma davası açan kadın, müşterek çocuğun velayetini almak için dava sırasında tedbiren, dava sonunda ise kesin olarak velayetin kendisine verilmesini talep edebilecektir. Velayet hususunda Aile Mahkemesi tarafından Sosyal İnceleme Raporu alınarak ve gerekli diğer araştırmalar yapılıp, tanık beyanları ve diğer deliller değerlendirilerek velayet hususunda karar verilmektedir.

Çocuk İle Kişisel İlişki Kurma Hakkı

Boşanan kadının çocuk ile kişisel ilişki kurulmasını talep etme hakkı, mahkeme tarafından velayetin babaya verilmesi durumunda söz konusu olmaktadır. Eğer mahkemece müşterek çocuğun velayeti dava sırasında tedbiren veya dava sonunda tamamen babaya verilmiş ise, boşanma davası açan kadın müşterek çocuk ile görüşmek için kişisel ilişki hakkına sahiptir. Kişisel ilişki kurulması tarih ve saat ve dönemleri mahkemece belirlenmektedir ve belirlenen bu günlerde anne ve çocuk arasında şahsi ilişki kurulabilmektedir.

Boşanan Kadının Maddi ve Manevi Tazminat Hakkı

Boşanan kadının, davalı eşinden maddi ve manevi tazminat isteme hakkı mevcuttur. Ancak boşanma davasında tazminat miktarı, boşanmaya neden olan olaylar ve bu olaylara sebep olan kusurlu hareketler neticesinde belirlenecektir. Boşanan kadının, karşı taraftan tazminat isteyebilmesi için boşanmaya sebep olan olaylarda az kusurlu ya da kusursuz olması gerekmektedir. Tarafların evlilik birliğinde maruz kaldığı ve boşanmaya neden olan olaylar çoğu zaman kişilik haklarına saldırı niteliğinde olup manevi tazminat istenmesini de gerektirmektedir. Boşanan kadın boşanmaya sebep olan olaylar sebebiyle uğradığı maddi ve manevi tazminatı karşı taraftan talep etme hakkına sahiptir.

Boşanma Davasında Kadının Ziynet Eşyası Alacağı Hakkı

Boşanma davasında, kadınların kendilerine ait ziynet eşyalarını talep etme hakkı vardır. Yargıtay kararlarına göre, düğünde kadına takılan ve kadına özgü olarak sayılabilecek ziynet eşyaları kadına aittir. Düğün takıları kime aittir yazımızda bu hususta ayrıntılı olarak bilgi edinebilirsiniz. Kadının şahsi ziynet eşyaları ve düğünde takılan ziynet eşyaları boşanma davaları sırasında talep edilebilecektir. Ziynet eşya alacağı davasında, boşanma davasına ilişkin harçlardan ayrı olmak üzere kadının talep ettiği ziynet eşyasına ilişkin nispi nitelikli harcı ödemesi gerekmektedir. Dava harcını ödeyerek ziynet eşyalarını talep eden kadın, bu ziynetlerin aynen teslimini veya bedelini talep etme hakkına sahiptir.

Mal Rejiminden Kaynaklı Alacak ve Haklar

 Boşanma davası açan kadının, aynı zamanda evlilik birliği içerisinde edinilmiş olan malların tasfiyesini isteme hakkı vardır. Ancak tarafların sahip olduğu mal rejimi türüne göre, mal rejiminin tasfiyesi davası boşanma davasından ayrı bir dava olarak açılır ve ayrı olarak yürütülür. Mal rejiminin tasfiyesi davası, boşanma davasının kesinleşmesinin ardından görülecek ve boşanmanın sonucuna göre belirlenecektir. Mal rejiminin tasfiyesi davasında mahkemece talebe göre alacak incelenir ve karara bağlanır. Boşanan kadının, karşı tarafa açtığı mal rejimi davasında taşınır veya taşınmaz mallar hakkında ihtiyati tedbir talep etme hakkı da mevcuttur. Mahkemece talebin kabul edilmesi durumunda ihtiyati tedbir koyulan taşınır veya taşınmaz mallar, karşı tarafça satılamayacak, böylece kadının yaşayacağı hak kaybı önlenmiş olacaktır.

Aile Konutu Şerhi Konulmasını İsteme Hakkı

Aile konutu olarak kullanılan tarafların birlikte yaşadığı ve eşlerden biri üzerine kayıtlı olan taşınmaz üzerinde kadının, taşınmazın kayıtlı olduğu Tapu Müdürlüğüne giderek aile konutu şerhi koyulmasını isteme hakkı bulunmaktadır. Aile konutu şerhi koyulması için boşanma davasının açılmış olması gerekmez. Kadının talep etmesi üzerine koyulan şerh üzerine, karşı taraf, eşinin izni olmadan konut üzerinde satma, ipotek etme ya da kiralama gibi bir işlem yapamayacaktır.

6284 Sayılı Kanuna göre Koruma Tedbiri Uygulanmasını Talep Etme Hakkı

6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna göre, kadının boşanma davası sırasında veya evlilik birliği devam ederken eşi tarafından şiddete uğrama tehlikesi varsa, derhal koruma kararı alınmasını isteme hakkı mevcuttur. 6284 sayılı kanunun amacı şiddetin önlenmesi olduğundan, koruma kararı almak için kadının şiddete uğramış olması veya bir delil göstermesi gerekmemektedir. Kadının şiddete uğrama tehlikesinin olması, tehdit edilmesi, sürekli ısrarlı takip edilmesi, iletişim yoluyla rahatsız edilmesi gibi durumların mevcut olması halinde Aile Mahkemesinden koruma kararı talep etmesi mümkündür. Aile mahkemesinden istenilen koruma kararı talebi mahkemece en geç 24 saat içerisinde karara bağlanır.

Boşanan Kadının Adli Yardım ile Barodan Avukat Talep Etme Hakkı

Boşanan kadının adli yardım ile barodan ücretsiz avukat talep etme hakkı vardır. Boşanma davaları sırasında boşanma avukatı yardımından yararlanmak hak kaybına uğramamak adına mühim olup boşanma davası açıldığında deliller sunulması, kusur ispatı, süreler ve diğer hususlarda bilinçsizlik davanın kaybedilmesine ve zarara uğranmasına yol açabilmektedir. Ancak maddi durumu yetersiz olan kadınlar dava harç ve masraflarını ödeyemediği veya avukatın vekalet ücretin ödeyemediği nedeniyle hak kaybına uğrayabilmektedir. Boşanma ücretlerini karşılayamayacak durumda olan kadınlar, bulunduğu yerdeki baronun Adli Yardım Bürosundan ücretsiz avukat talep etme haklarını kullanabilecektir. Yine maddi durumu yetersiz olduğu için mahkeme harç ve masraflarını ödeyemeyecek durumda olan kadın gerekli belgeleri mahkemeye sunarak adli yardım talebinde bulunabilir ve mahkemece kabul edilmesi halinde yargılama gideri ödeme yükümlülüğünden kurtulur.

Ortak Konutun Kadına Tahsisini Talep Etme Hakkı

Boşanma davası açılmasıyla birlikte, boşanan kadının ortak konutta kalmaya devam etmek için konutun kendisine tahsis edilmesini mahkemeden talep etme hakkına sahiptir. Boşanma davası açılmasıyla birlikte ihtiyaç halinde ortak konut davacı kadına tahsis edilebilecektir. Müşterek konutun tapusunun kimin üzerinde olduğunun bir önemi bulunmamakta olup önemli olan barınma ihtiyacıdır. Yine ortak konutun kira olması da bu talepte bulunulmasına engel değildir. Kira olarak bulunan ortak konutun tahsisi de talep edilebilir.

6284 sayılı kanunun 5/1-b bendi gereği de “Müşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhal uzaklaştırılması ve müşterek konutun korunan kişiye tahsis edilmesi” tedbirinin talep edilmesiyle birlikte, ortak konutun kadına ve müşterek çocuklara tahsis edilmesi mümkündür. Bu koruma tedbiriyle birlikte, hakim kararıyla ortak konut kadına tahsis edilecek ve diğer eş müşterek konuta yaklaşamayacaktır.

Kadının Kendi Eşyalarını Talep Etme Hakkı

Kadının boşanma aşamasına gelmesiyle birlikte, kendi eşyalarını talep etme hakkı mevcuttur. Geleneklerimize göre, evlilik sırasında kadınlar evlenirken çeyiz adı altında bazı eşyalar getirmektedir. Ancak eşyaların paylaşımı konusunda boşanma sırasında taraflar arasında ihtilaflar çıkmaktadır. Kadının evlenmeden önce çeyiz olarak getirdiği veya kendisine ait, maliki olduğu diğer eşyalarını isteme hakkı mevcuttur. Aile Mahkemesinde eşya alacağı davası olarak açılan davayla birlikte kadının eşyalarını alma hakkı olmaktadır.