İştirak ve Yoksulluk Nafakası Nedir?

İştirak ve yoksulluk nafakası,  taraflar arasında görülen boşanma davasında Aile Mahkemesi tarafından dava sonunda hükmedilen nafaka türleridir. Boşanma davası devam ettiği sürece tedbir nafakası olarak hükmedilen nafaka, değiştirilebileceği veya kaldırılabileceği gibi boşanma davası kesinleştikten sonra iştirak veya yoksulluk nafakası olarak belirlenmektedir.

İştirak Nafakası Nedir?

İştirak nafakası müşterek çocuğun eğitim, bakım, sağlık, okul ve diğer ihtiyaçlarının karşılanması için ödenen nafakadır. İştirak nafakasını ödemekle yükümlü kişi, eşlerin boşanmalarının ardından velayeti kendisinde olmayan ebeveyndir. Zira anne ya da baba velayeti kendisinde olmasa da müşterek çocukların bakım ve sorumluluğunu üstlenmekle yükümlüdür. İştirak nafakası Aile Mahkemesi tarafından hükmedilir ve aylık olarak ödenir. İştirak nafakası, herhangi bir nedenle açılan boşanma davası ile birlikte talep edilebileceği gibi, ayrı bir dava ile de talep edilebilir. Mahkemece verilen iştirak nafakasının, değişen ekonomik koşullar ve artan ihtiyaçlar sonucunda artırılması, değiştirilmesi veya kaldırılması da mümkündür. Konuyla ilgili Nafaka Artırımı Davası Nedir? makalemize göz atabilirsiniz.

İştirak Nafakası Kaç Yaşına Kadar Ödenir?

Nafaka kaç yaşına kadar ödenir sorusunun cevabını kural olarak çocuklar 18 yaşını dolduruncaya kadar ödenir şeklinde verebiliriz. Türk Medeni Kanunu madde 328’de anne ve babanın bakım borcunun çocuğun ergin olmasına kadar devam ettiği düzenlenmiştir. Ergin olma kural olarak 18 yaşın tamamlanmasıyla olur. Ancak çocukların 18 yaşını tamamlamasının ardından bazı hallerde nafaka ödeme yükümlülüğü devam eder. Boşanmanın ardından velayeti kendisine verilmeyen anne ya da baba müşterek çocuğun bakım yükümlülüğünü üstlenmek zorundadır. Nitekim taraflar boşansa da anne ya da babalık sıfatları sona ermemekte, müşterek çocuklarının maddi ve manevi olarak bakma yükümlülükleri bulunmaktadır. Hal böyleyken çocuklara ödenen iştirak nafakasının niteliği ve süresi merak edilen hususlar olmaktadır.

18 Yaşını Dolduran Çocuklar Yardım Nafakası İsteyebilir Mi?

Müşterek çocuklar kural olarak 18 yaşını dolduruncaya dek iştirak nafakası alırlar. İştirak nafakası çocuğun 18 yaşını doldurmasıyla birlikte kendiliğinden sona erer. Ancak bazı hallerde çocuklar 18 yaşından sonra da velayeti kendisinde olmayan anne ya da babalarından nafaka almaya devam ederler. Türk Medeni Kanunu madde 328/2’de çocuğun ergin olduğu halde eğitimi devam ettiği takdirde, anne ve babanın çocuğun eğitimi bitinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlü oldukları düzenlenmiştir. Ancak iştirak nafakası çocuğun 18 yaşını tamamlamasının ardından eğitimin devam etmesi sebebiyle kendiliğinden yardım nafakasına dönüşmez. Çocuğun eğitiminin devamı gerekçesiyle yardım nafakası alması için bunu talep ve dava etmesi şarttır.

İştirak Nafakasının Alınabilmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

Nafaka alınabilmesi için nafakanın mahkeme kararıyla verilmesi şarttır. Aile Mahkemesi tarafından verilen nafaka kararı, boşanma davasının feri sonucu olarak verilebileceği gibi ayrı bir dava ile talep edilmesi sonucunda da verilebilir. Müşterek çocuk ergin olmadan önce nafaka talep edecek taraf, çocuğun bakımını üstlenen anne ya da baba olacaktır. Müşterek çocuk lehine verilen iştirak nafakasının çocuğun 18 yaşına gelmesiyle birlikte sona ermesi üzerine, çocuğun eğitimi devam ediyor ise almak istediği yardım nafakası için Aile Mahkemesinde dava açması gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu madde 328’de hükmedilecek yardım nafakasının anne ve babanın durum ve koşullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde olmak üzere verebilecekleri hükme bağlanmıştır.

Yoksulluk Nafakası Nedir?

Yoksulluk nafakası Türk Medeni Kanunu madde 175’de düzenlenmiş olup boşanma nedeniyle yoksulluğa düşen tarafın, boşanmaya neden olan nafaka ödeyecek eşten daha ağır kusurlu olmamak koşuluyla alınan nafakadır. Yoksulluk nafakası, ödemekle yükümlü olan tarafın mali gücü oranında mahkeme tarafından belirlenir. Yoksulluk nafakası TMK m. 175’e göre süresiz olarak verilir. Yoksulluk nafakasının verilmesinde, nafaka ödemekle yükümlü kişinin kusuru olup olmadığı araştırılmamaktadır. Önemli olan husus, nafaka ödenecek tarafın kusurunun diğer taraftan daha ağır olmamasıdır. Boşanma davası görüldüğü sırada eşe karşı tedbir nafakası olarak verilen nafaka, boşanmanın kesinleşmesiyle birlikte yoksulluk nafakası olarak değişir.

 Boşanan Kadın Ne Kadar Nafaka Alır?

Boşanan kadının alacağı nafaka miktarı duruma ve koşullara göre değişmekte olup mahkemece verilecek nafaka miktarı kadar olacaktır. Türk Medeni Kanuna göre nafaka alacaklısı geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında nafaka alacaktır. Bu durumda tarafların maddi gücü, yoksulluğa düşen tarafın ihtiyaçları, boşanmaya neden olan kusuru, evlilik içerisindeki refah durumu gibi değerlendirmeler yapılarak mahkemece bir nafaka bedeli belirlenir. Bu sebeple nafaka miktarı her durum ve koşulda değişeceğinden net bir miktar belirtmek mümkün değildir. Nafaka niteliği gereği kesin olarak verilen bir karar olmadığından, nafaka miktarının hükmedilmesinin ardından değişen ekonomik koşullar ve zamana göre değiştirilmesi ve artırılması hatta kaldırılması da mümkündür.

Eşe Verilen Nafaka Ne Zaman Kesilir?

Eşe verilen nafaka, kanunen süresiz olarak verilmektedir. Ancak yoksulluk nafakası, nafaka alacaklısı olan tarafın evlenmesi halinde kendiliğinden kalkar. Bu sebeple günümüzde insanlar resmi evlilik yapmamakta ve fiilen evlilik hayatı yaşamak gibi hukuka aykırı bir yol seçmektedir. Ancak Türk Medeni Kanunu madde 176’da nafaka alacaklısı olan tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması halinde mahkeme kararıyla nafakanın kaldırılacağını hükme bağlanmıştır. Yani, nafaka yükümlüsü olan taraf, nafaka ödediği eşinin resmi evlilik yapmadan fiili evlilik hayatı yaşadığını dava açarak ve ispatlayarak nafakanın kaldırılmasını sağlayabilir. Bunun gibi nafaka alacaklısı olan tarafın, haysiyetsiz hayat sürmesi halinde de dava açılarak mahkeme kararıyla nafaka kaldırılabilir. Yoksulluk nafakasının verilmesinin amacı, boşanma nedeniyle tarafın yoksulluğa düşmesidir. Bu nedenle nafaka alan tarafın yoksulluğunun ortadan kalkması halinde de nafakanın mahkemece kaldırılması mümkündür. Son olarak da taraflardan birinin ölümü halinde yoksulluk nafakası kendiliğinden kalkacaktır.

Çalışan Eş Yoksulluk Nafakası Alabilir Mi?

Nafaka alınabilmesi için nafaka alacaklısının, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşmesi gerekmektedir. Kadının nafaka alabilmesi için işsiz olması şart değildir. Bu nedenle kadın çalışıyor olsa bile nafaka tesisine ilişkin karar verilebilir. Boşanan eş asgari ücretle çalışıyor olsa da nafaka alabilecektir. Önemli olan nafaka alacaklısının boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olmasıdır.